سنجش از دور کاربردهای آن RS:

يكی از منابع تامين كننده داده هاي مكاني،تصاوير اخذ شده به وسيله ماهواره،موسوم به فن سنجش از دور مي باشد.

براساس تعريف هارپر سنجش از دور ، سنجيدن اشياء از يك فاصله . يعني تشخيص و اندازه گيري ويژگي هاي يك جسم بدون تماس بالفعل با آن جسم است .

سنجش از دور

به طور كلي سنجش از دور معروف به RS علم و هنر به دست آوردن اطلاعات درباره يك شي از منطقه يا پديده از طريق تجزيه و تحليل داده ها حاصله به وسيله ابزاري است كه در تماس فيزيكي با شي منطقه يا پديده تحت بررسي نباشد.

به طور مثال خواندن كلمات نوعي كاربرد علم سنجش از دور مي باشد. كه در آن چشم به عنوان سنجنده عمل مي كند. سنجش از دور می تواند تغییرات دوره ای پدیده های زمین را نشان دهد.  و در مواردی چون بررسی تغییر مسیر رودخانه ها، تغییر حد ومرز پیکر ههای آبی چون دریاچه ها، دریاهاواقیانوسها. تغییرمورفولوژی سطح زمین وغیره بسیار کارساز است.

سنجش از دور نقشه برداری

سنجش از دور در بسياري از زمينه هاي علمي و تحقيقاتي كاربردهاي گسترده اي دارد. از جمله كاربردهاي فن سنجش از دور مي توان به استفاده از آن در زمين شناسي، آب شناسي.  معدن، شيلات، كارتوگرافي، جغرافيا، مطالعات زيست شناسي، مطالعات زيست محيطي، سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي، هواشناسي، كشاورزي، جنگلداري، توسعه اراضي و به طوركلي  مديريت منابع زميني و غيره اشاره كرد.

RS

سنجش از دورمي تواند تغييرات دوره اي پديده هاي سطح زمين را نشان دهد .

و در مواردي  چون بررسي تغيير مسير رودخانه ها، تغيير حد و مرز پيكره هاي آبي چون درياچه ها،  درياها و اقيانوسها، تغيير مورفولوژي سطح زمين و غيره بسيار كارساز است.

افزون بر  اين يك سيستم سنجش از دور با توجه به اين كه بر اساس ثبت تغييرات واختلافهاي  بازتابش الكترومغناطيسي از پديده هاي مختلف كار مي كند. ميتواند حد و مرز پديده هاي  زميني اعم از مرز انواع خاكها، سنگها، گياهان، محصولات كشاورزي گوناگون و … را  مشخص كند. سنجش از دور در پيش بيني وضع هوا و اندازه گيري ميزان . خسارت ناشي  ازبلاياي طبيعي،كشف آلودگي آبها و لكه هاي نفتي در سطح دريا، اكتشافات معدني نيز  كاربرد دارد.

بدون شك استفاده از اين فن در مطالعات اكتشافي و منابع طبيعي و ساير  موارد پيش گفته نه تنها سرعت انجام مطالعات را بيشتر مي كند.

بلكه از نظر دقت و  هزينه و نيروي انساني نيز بسيار با صرفه تر است.

در زمينه كاربردهاي داده هاي ماهواره اي مي توان به طور اختصار به موارد زير اشاره  كرد:

الف- مطالعه تغييرات دوره اي در سنجش از دور

برخي از پديده ها و عوارض سطح زمين در طي دوره زماني تغيير مي يابد. علت اين تغييرات مي تواند عوامل طبيعي مانند سيل، آتشفشان، زلزله، تغييرات آب و هوايي، يا عوامل مصنوعي مانند دخالت انسان در محيط زيست باشد. براي مثال تغيير سطح آب درياي خزر . در طي يك دوره ۱۰ تا ۲۰ ساله. تغيير ميزان سطح پوشش  و جنگلها درشمال كشور. تغيير پوشش گياهي نخل درجنوب كشور و ميزان آسيب آنها در دوران جنگ. را مي توان با  استفاده از داده هاي ماهواره اي با دقت بسيار زيادي مطالعه كرد.

ب- مطالعات زمين شناسي

در سنجش از دور

با استفاده از داده هاي ماهواره اي مي توان مرزهاي بسياري از سازندهاي زمين شناسي را از يكديگر تفكيك كرد. گسله ها را مورد مطالعه قرار داد ونقشه هاي گوناگون زمين شناسي تهيه كرد.

از جمله نقشه هاي زمين شناسي گوناگون كه با استفاده از داده هاي ماهواره اي مي توان تهيه كرد. نقشه گسله ها و شكستگي ها، نقشه سازندهاي سنگي مختلف. نقشه خاكشناسي و نقشه پتانسيل ذخاير تبخيري سطحي را ميتوان نام برد. افزون براين با توجه به گستره بسيار وسيع زير پوشش هر تصوير ماهواره اي. چنين تصاويري براي مطالعات كلان منطقه اي براي زمين شناسان بسيار مفيد است.

ج- مطالعات كشاورزي وجنگلي

تشخيص و تمايزگونه هاي گياهي مختلف، محاسبه سطح زير كشت محصولات كشاورزي،مطالعه مناطق آسيب ديده كشاورزي براثركم آبي يا حمله آفتهاي مختلف به آنها از جمله مهمترين كاربردهاي داده هاي ماهواره اي است. تهيه تقشه جامع پوشش گياهي هر منطقه، تهيه نقشه آبراهه ها و ارتباط آنها با مناطق مستعدكشت  و برآورد.

ميزان محصول زير كشت از كاربردهاي ديگر چنين اطلاعاتي است. لازم به ذكر است كه وزارت بازرگاني و كشاورزي كشور ايالات متحده آمريكا . از ابتداي تكوين تكنولوژي سنجش از دور همه ساله محصول كشاورزي كشور آمريكا . وتمام كشورهاي جهان را با استفاده ازتصاوير ماهواره اي برآورد مي كند. تا براي برنامه ريزي بازار و توليد اطلاعات مفيد و لازم را بدست آورد. افزون بر اين مطالعه ميزان انهدام جنگلها . و يا ميزان پيشرفت جنگل كاري از كاربردهاي ديگر اين تصاوير است.

د- مطالعات منابع آب

مطالعه آبهاي سطحي منطقه و تهيه نقشه آبراهه ها، بررسي تغيير مسير رودخانه ها بر اثر عوامل طبيعي يا مصنوعي. تخمين ميزان آب سطحي هر منطقه از جمله جالبترين كاربرد. داده هاي ماهواره اي است.كشور ما از جمله كشورهايي است كه با وجود داشتن منابع آبهاي سطحي در بسياري مناطق از مشكل كم آبي رنج مي برد. كه استفاده از تكنولوژي نوين وبه دست آوردن اطلاعات دقيق مي تواند راهگشاي استفاده بهتر ازمنابع آب كشور باشد.

ح- مطالعات دريايي

از تكنولوژي سنجش از دور بخصوص در چند زمينه مهم كاربردهاي دريايي مي توان استفاده كرد كه ازآن جمله مطالعات دوره هاي پيشروي و پسروي كرانه دريا. مطالعات عمومي ويژگيها و خصوصيات توده هاي آبي مثل نقشه دماي سطح و رنگ آب و نقشه تراكم ميزان كلروفيل و پلانكتون و مطالعات مربوط به تأثير ساير پديده ها بر دريا، از جمله وضعيت حركت وتندي امواج دريا و غيره هستند.

تابحال سنجنده ها و ماهواره هاي مخصوصي فقط براي مطالعات درياها و اقيانوسها طراحي وساخته شده است.

مهمترين اين ماهواره هاعبارتند از ماهواره “ موس” ژاپن وماهواره “ سي ست” آمريكا.

و- مطالعه بلاياي طبيعي

امروزه برآورد ميزان خسارت ناشي از بلاياي طبيعي از قبيل سيل، زلزله، آتشفشان، طوفان وغيره با استفاده از داده هاي ماهواره اي بسيار متداول است.

تعيين راهبرد مناسب براي جلوگيري وكاهش خسارت بلاياي طبيعي از جمله ديگر كاربردهاي داده هاي ماهواره اي است.

مهمترين قابليتهاي داده هاي سنجش از دور داده هاي سنجش از دور به دليل يكپارچه و  وسيع بودن،تنوع طيفي، تهيه پوشش هاي تكراري و ارزان بودن. درمقايسه با ساير روشهاي گردآوري اطلاعات از قابليت هاي ويژه اي برخوردار است كه امروزه عامل نخستين در مطالعه  سطح زمين و عوامل تشكيل دهنده آن محسوب مي شود. امكان رقومي بودن داده ها موجب شده است كه سيستم هاي كامپيوتري بتوانند.

از اين داده ها به طور مستقيم استفاده كنند .

وسيستم هاي داده ها جغرافيايي و سيستم هاي پردازش داده ها ماهواره اي با استفاده از اين قابليت طراحي و تهيه شده است.

سهل الوصول بودن داده ها، دسترسي سريع به نقاط دور افتاده و دقت بالاي آنها  از امتيازات خاص اين فن محسوب مي شود.

نظام مهندسی

آموزش